විටමින් B12 මෙච්චරටම වැදගත් ද?

 විටමින් B12 හෙවත් කොබලමින් (Cobalamin) යනු අපගේ ශරීරයේ නිසි ක්‍රියාකාරීත්වය සඳහා අත්‍යවශ්‍ය වන ජලයේ ද්‍රාව්‍ය විටමින් වර්ගයකි. ශරීරයට එය තනිවම නිපදවිය නොහැකි බැවින්, අප එය ආහාර මගින් හෝ අතිරේක මගින් ලබා ගත යුතුය.

ප්‍රධාන කාර්යයන් සහ වැදගත්කම

විටමින් B12 ප්‍රධාන වශයෙන් පහත සඳහන් වැදගත් කාර්යයන් ඉටු කරයි:

• රතු රුධිර සෛල (RBC) නිපදවීම: නිරෝගී රතු රුධිර සෛල සෑදීමට B12 අත්‍යවශ්‍ය වේ. මෙම සෛල ඔක්සිජන් ශරීරය පුරා ප්‍රවාහනය කිරීමට උපකාරී වේ.

• ස්නායු පද්ධතියේ නිරෝගී බව: ස්නායු සෛල නඩත්තු කිරීමට සහ ඒවායේ මයිලින් ආවරණය (myelin sheath) පවත්වා ගැනීමට මෙය ඉතා වැදගත් වේ.

• DNA සංශ්ලේෂණය: ශරීරයේ සියලුම සෛලවල ජානමය ද්‍රව්‍ය වන DNA නිපදවීමට උපකාරී වේ.

• ශක්තිය ජනනය: දවස පුරා ශක්තිය පවත්වා ගැනීමට සහ තෙහෙට්ටුව අඩු කිරීමට උපකාරී වේ.

විටමින් B12 ඌනතාවය (B12 Deficiency)

විටමින් B12 ප්‍රමාණවත් නොවීම බරපතල සෞඛ්‍ය ගැටලු ඇති කළ හැකිය. මෙය සාමාන්‍යයෙන් විටමින් B12 ඌන රක්තහීනතාවය (B12 deficiency anaemia) ලෙස හැඳින්වේ.

• පොදු රෝග ලක්ෂණ:

  • අධික තෙහෙට්ටුව සහ දුර්වලතාවය.

  • මතක ගැටළු සහ අවධානය යොමු කිරීමේ අපහසුතාව.

  • අත් සහ පාදවල හිරිවැටීම හෝ පුපුරු ගැසීම (ස්නායු හානි හේතුවෙන්).

  • දිව ඉදිමීම හෝ රතු වීම (Glossitis).

  • සම සුදුමැලි වීම.

• හේතු:

  • ආහාර වේලෙහි විටමින් B12 ප්‍රමාණවත් නොවීම (විශේෂයෙන් නිර්මාංශ හෝ සත්ව ආහාර නොගන්නා අයට).

  • Pernicious Anaemia: විටමින් B12 අවශෝෂණයට උපකාරී වන අභ්‍යන්තර සාධකය (Intrinsic Factor) ශරීරයෙන් නිපදවීම අඩාල වීම.

  • ජීර්ණ පද්ධතියේ ගැටළු හෝ ශල්‍යකර්ම.

විටමින් B12 අඩංගු ආහාර ප්‍රභවයන්

විටමින් B12 ප්‍රධාන වශයෙන් සත්ව සම්භවයක් ඇති ආහාර වල දක්නට ලැබේ.

• මස් වර්ග: හරක් මස්, කුකුළු මස්.

• මාළු සහ මුහුදු ආහාර: සැමන්, කෝඩ්, ටූනා.

• කිරි නිෂ්පාදන: කිරි, චීස්, යෝගට්.

• බිත්තර.

• ශක්තිය වර්ධිත ආහාර (Fortified Foods): සමහර ධාන්‍ය වර්ග, ශාක පදනම් වූ කිරි වර්ග (සෝයා, ආමන්ඩ්), සහ යීස්ට් සාර (උදා: මාමයිට්) වැනි නිර්මාංශ ආහාරවලට B12 කෘතිමව එකතු කර ඇත.

නිර්මාංශිකයින් (Vegetarians) සහ සත්ව ආහාර නොගන්නා අය (Vegans) ඔවුන්ගේ B12 අවශ්‍යතාවය සපුරා ගැනීම සඳහා අතිරේක (Supplements) හෝ ශක්තිය වර්ධිත ආහාර වෙත යොමු වීම ඉතා වැදගත් වේ.

ප්‍රතිකාර

විටමින් B12 ඌනතාවයට ප්‍රතිකාර කිරීම හේතුව මත රඳා පවතී:

1. ආහාර වේල හා සම්බන්ධ ඌනතාවයක් නම්: මුඛයෙන් ලබා දෙන විටමින් B12 පෙති (Cyanocobalamin හෝ Methylcobalamin) හෝ ආහාර වේල වැඩිදියුණු කිරීම නිර්දේශ කෙරේ.

2. අවශෝෂණ ගැටලු (Pernicious Anaemia) හෝ ස්නායු හානි තිබේ නම්: සාමාන්‍යයෙන් විටමින් B12 එන්නත් (Hydroxocobalamin) නියම කරනු ලැබේ. ආරම්භයේදී නිතර එන්නත් ලබා දෙන අතර, පසුව මාස දෙක තුනකට වරක් දීර්ඝ කාලීනව ලබා දිය හැක.

විටමින් B12 ඌනතාවය පිළිබඳව ඔබට සැකයක් ඇත්නම්, නිසි රෝග විනිශ්චය සහ ප්‍රතිකාර සඳහා වෛද්‍යවරයකු හමුවීම අත්‍යවශ්‍ය වේ.