අංකුර ආපු, කොළ පැහැති අර්තාපල් කෑමට හොඳ නැත්තේ ඇයි?

අර්තාපල් කියන්නේ අපේ මුළුතැන්ගෙයි නැතුවම බැරි එළවළුවක්. හැබැයි සමහර වෙලාවට අපි අර්තාපල් ටිකක් කල් ගබඩා කරලා තියද්දී ඒවගේ අංකුර (sprouts) ඇවිත්, කොළ පැහැයක් හැරෙනවා දැකලා ඇති. මේ වෙලාවට හිතෙනවා, "මේවා කෑමට ගන්න හොඳ නැද්ද?" කියලා. 

පිළිතුර නම්, නැහැ! අංකුර ආපු සහ කොළ පැහැති අර්තාපල් ආහාරයට ගැනීම එතරම් සුදුසු නැහැ. මේවා ඔබේ සෞඛ්‍යයට යම් අවදානමක් ඇති කරන්න පුළුවන්. අද අපි බලමු ඇයි මේ තත්ත්වය ඇති වෙන්නේ සහ එය ඔබේ ශරීරයට බලපාන්නේ කොහොමද කියලා. 

---

ඇයි අර්තාපල් කොළ පැහැයට හැරෙන්නේ සහ අංකුර එන්නේ? 

අර්තාපල් අලයක් කියන්නේ ශාකයක භූගත කඳේ කොටසක්. එය අඳුරු, සිසිල් ස්ථානයක ගබඩා කළ යුතුයි. අර්තාපල් ආලෝකයට සහ උණුසුමට නිරාවරණය වන විට, එයට පැළ වීමට හෝ ප්‍රරෝහණය වීමට අවශ්‍ය වන සංඥා ලැබෙනවා.

1. කොළ පැහැය (Greening):

   • අර්තාපල් ආලෝකයට නිරාවරණය වන විට, එහි ක්ලෝරෝෆිල් (Chlorophyll) නිපදවීම වැඩි වෙනවා. ක්ලෝරෝෆිල් කියන්නේ ශාකවලට කොළ පැහැය දෙන සහ ප්‍රභාසංශ්ලේෂණයට උපකාරී වන හානිකර නොවන රසායනිකයක්.

   • නමුත්, ක්ලෝරෝෆිල් නිපදවීමත් සමඟම, අර්තාපල් තුළ සොලනින් (Solanine) සහ චාකොනින් (Chaconine) වැනි ග්ලයිකෝඇල්කලොයිඩ් (Glycoalkaloids) නම් ස්වභාවික විෂ සංයෝගද නිපදවීම වැඩි වෙනවා. මේවා අර්තාපල් වලට කෘමීන්ගෙන් සහ රෝග වලින් ආරක්ෂා වීමට උපකාරී වන සංයෝග.

2. අංකුර (Sprouting):

   • අර්තාපල් වල අංකුර හටගැනීම කියන්නේ නව ශාකයක් වර්ධනය වීමට එය සූදානම් වන බවට ලකුණක්.

   • අංකුර හටගන්නා විටත්, සොලනින් සහ චාකොනින් වැනි ග්ලයිකෝඇල්කලොයිඩ් මට්ටම් වඩාත් සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි වෙනවා. විශේෂයෙන්ම අංකුර වල සහ ඒවා අවට ඇති කොටස් වල මෙම විෂ සංයෝග වැඩිපුරම අඩංගු වෙනවා.

මේ විෂ සංයෝග ශරීරයට බලපාන්නේ කොහොමද? 

අර්තාපල් වල සාමාන්‍යයෙන් ඉතා සුළු සොලනින් ප්‍රමාණයක් අඩංගු වන අතර එය හානිකර නොවේ. නමුත් කොළ පැහැ ගැන්වූ හෝ අංකුර ඇති අර්තාපල් වල සොලනින් මට්ටම ඉතා ඉහළ විය හැකියි. මෙම විෂ සංයෝග මිනිසුන්ට හානිකර විය හැකි අතර, ඒවා "නියුරෝටොක්සින්" (Neurotoxin) ලෙස ක්‍රියා කළ හැකියි.

අධික සොලනින් ප්‍රමාණයක් ශරීරගත වීමෙන් ඇති විය හැකි රෝග ලක්ෂණ:

• ආහාර ජීර්ණ පද්ධතියේ ගැටලු: බඩේ කැක්කුම, ඔක්කාරය, වමනය, පාචනය.

• ස්නායු පද්ධතියේ ගැටලු (බරපතළ අවස්ථාවලදී): හිසරදය, ක්ලාන්තය, ව්‍යාකූලත්වය, සමේ කැසීම හෝ රතු වීම, හෘද ස්පන්දන වේගය අඩුවීම.

• ඉතාම දුර්ලභ අවස්ථාවලදී: අධික ලෙස ශරීරගත වුවහොත් කෝමා තත්ත්වයක් හෝ මරණය පවා සිදු විය හැකියි. (නමුත් මෙය ඉතාම දුර්ලභ සිදුවීමකි).

වැදගත්: සොලනින් පිසීමෙන් (තැම්බීමෙන්, බැදීමෙන්, පුළුස්සා ගැනීමෙන්) විනාශ වන්නේ නැහැ. ඒ නිසා කොළ පැහැ ගැන්වූ හෝ අංකුර ඇති කොටස් ඉවත් කිරීම අත්‍යවශ්‍යයි.

අංකුර ආපු හෝ කොළ පැහැති අර්තාපල් සමඟ කටයුතු කරන්නේ කොහොමද? 

• සුළු වශයෙන් නම්:

  • අර්තාපල් ගෙඩිය තදට, ස්ථීරව තිබෙනවා නම් සහ කොළ පැහැය හෝ අංකුර ඉතා කුඩා නම්, ඔබට කොළ පැහැති සියලුම කොටස් සහ අංකුර සම්පූර්ණයෙන්ම ගැඹුරට කපා ඉවත් කළ හැකියි. නමුත්, සම්පූර්ණයෙන්ම කොළ පැහැ ගැන්වී ඇති හෝ විශාල අංකුර ඇති අර්තාපල් භාවිතා නොකිරීමට වග බලා ගන්න.

  • අර්තාපල් ගෙඩියේ කටුක රසයක් තිබේ නම්, එය ඉවත දමන්න. කටුක රසය සොලනින් ඉහළ මට්ටමක පවතින බවට ලකුණක්.

• අධික ලෙස කොළ පැහැ වී හෝ විශාල අංකුර ඇත්නම්:

  • අර්තාපල් ගෙඩිය පුරාම කොළ පැහැය පැතිරී තිබේ නම්, හෝ අංකුර විශාල නම්, එම අර්තාපල් ආහාරයට ගැනීමෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම වළකින්න. ඒවා ඉවත දමන්න. විශේෂයෙන් කුඩා දරුවන්ට සහ ගැබිනි මවුවරුන්ට මේවා ඉතාම අහිතකර විය හැකියි.

අර්තාපල් නිවැරදිව ගබඩා කරන්නේ කොහොමද? 

අර්තාපල් අංකුර ඒම සහ කොළ පැහැ ගැන්වීම වළක්වා ගැනීමට නිවැරදිව ගබඩා කිරීම ඉතා වැදගත්.

• අඳුරු තැනක: සෘජු හිරු එළියෙන් තොර අඳුරු ස්ථානයක ගබඩා කරන්න. ආලෝකයට නිරාවරණය වීමෙන් ක්ලෝරෝෆිල් සහ සොලනින් නිපදවීම වේගවත් වෙනවා.

• සිසිල් තැනක: අධික උණුසුමෙන් තොර, සිසිල් ස්ථානයක ගබඩා කරන්න. ශීතකරණයේ තැබීම සුදුසු නොවන අතර, එහි ඇති පිෂ්ටය සීනි බවට පත් විය හැකියි. (අංශක 7-10 C පමණ උෂ්ණත්වයක් සුදුසුයි).

• වියළි තැනක: තෙතමනයෙන් තොර, වියළි ස්ථානයක ගබඩා කරන්න.

• වාතාශ්‍රය ඇතිව: හොඳින් වාතාශ්‍රය ලැබෙන බඳුනක හෝ දැලක තබන්න. ප්ලාස්ටික් බෑග් වල තැබීමෙන් තෙතමනය රැඳී ක්ෂය වීමට හේතු විය හැකියි.

• ළූණු වලින් ඈතින්: ළූණු සමඟ අර්තාපල් ගබඩා කිරීමෙන් අර්තාපල් ඉක්මනින් අංකුර ඒම සිදුවිය හැකි බව විශ්වාස කෙරේ.

ඔබේ සෞඛ්‍යයට ප්‍රමුඛත්වය දෙන්න! අංකුර ආපු හෝ කොළ පැහැති අර්තාපල් පිළිබඳව සැකයක් ඇත්නම්, ඒවා ඉවත දැමීම වඩාත් සුදුසුයි. ආරක්ෂිතව අර්තාපල් පරිභෝජනය කර නිරෝගීව ඉමු! 

කොස් ඇට කෑවම කැස්ස වැඩිවෙනවාද?

 

කොස් ඇට කියන්නේ අපේ රටේ ආහාර වේලට ඉතාම සමීප, පෝෂ්‍යදායී ආහාරයක්. බැදලා, තම්බලා, ව්‍යාංජනයක් විදිහට කොස් ඇට කන්න අපි හැමෝම කැමතියි. හැබැයි, "කොස් ඇට කෑවම කැස්ස වැඩිවෙනවා" කියන මතයත් සමාජයේ තදින්ම තියෙනවා. ඇත්තටම මේක ඇත්තක්ද? නැත්නම් මේක හුදෙක් ජනප්‍රවාදයක් විතරක්ද? අපි මේ ගැන විමසා බලමු.

"කොස් ඇට කෑවම කැස්ස වැඩිවෙනවා" කියන මතය සහ එහි පසුබිම 

මේ මතය ගොඩක් දෙනෙක් අතර තියෙන්නේ ප්‍රධාන හේතු කිහිපයක් නිසා වෙන්න පුළුවන්:

1. සෙම් ගතිය (Phlegm/Mucus): සමහර අය විශ්වාස කරන්නේ කොස් ඇට වල "සෙම් ගතියක්" තියෙන නිසා කැස්ස සහ සෙම වැඩි කරනවා කියලා. අපේ සාම්ප්‍රදායික වෛද්‍ය විද්‍යාවේ (ආයුර්වේදයේ) ඇතැම් ආහාර "සෙම්" වැඩි කරන ආහාර ලෙස වර්ග කර තිබෙනවා.

2. වියළි බව සහ උගුරේ අපහසුතා: සමහර විට කොස් ඇට වැඩිපුර ආහාරයට ගැනීමෙන් උගුරේ වියළි බවක් හෝ සුළු අපහසුතාවක් ඇති වෙන්න පුළුවන්. විශේෂයෙන්ම නිසි ලෙස නොපිසූ විට හෝ අධික ප්‍රමාණයක් එකවර ආහාරයට ගත් විට මේ තත්ත්වය ඇතිවිය හැකියි. මෙය කැස්සක් ඇතිවෙන්නට හේතුවක් ලෙස වරදවා වටහා ගන්න පුළුවන්.

3. අසාත්මිකතා (Allergies): ඉතා කලාතුරකින් වුවත්, සමහර අයට කොස් හෝ කොස් ඇට වලට අසාත්මිකතා තිබිය හැකියි. එවැනි අවස්ථාවලදී කැස්ස, හුස්ම ගැනීමේ අපහසුතා හෝ සමේ රතු වීම් වැනි ලක්ෂණ ඇති විය හැකියි.

විද්‍යාත්මකව ඔප්පු වී ඇත්තේ කුමක්ද? 

කොස් ඇට කෙලින්ම කැස්ස වැඩි කරන බවට විද්‍යාත්මකව තහවුරු වූ සාක්ෂි ඉතාමත් අවමය. නවීන වෛද්‍ය විද්‍යාවේ හෝ පෝෂණ විද්‍යාවේ දත්ත අනුව කොස් ඇට "කැස්ස වැඩි කරන" ආහාරයක් ලෙස වර්ග කර නැහැ.

ඇත්තටම, කොස් ඇට වල අඩංගු වන්නේ:

• කාබෝහයිඩ්‍රේට් (Carbohydrates): ශක්තිය ලබා දෙනවා.

• ප්‍රෝටීන් (Protein): ශාක පදනම් වූ හොඳ ප්‍රෝටීන් ප්‍රභවයක්.

• තන්තු (Fiber): ආහාර ජීර්ණයට හිතකරයි.

• විටමින් සහ ඛනිජ ලවණ: B විටමින්, පොටෑසියම්, මැග්නීසියම්, යකඩ වැනි පෝෂක අඩංගුයි.

මෙම පෝෂ්‍ය පදාර්ථ වලින් කිසිවක් සෘජුවම කැස්ස වැඩි කිරීමට හේතු වන බවට තොරතුරු නැහැ.

කොස් ඇට සහ කැස්ස සම්බන්ධයෙන් මතක තබා ගත යුතු දේ 

• ප්‍රමාණය: ඕනෑම ආහාරයක් අධික ලෙස ගැනීමෙන් අපහසුතා ඇතිවිය හැකියි. කොස් ඇට විශාල ප්‍රමාණයක් එකවර ආහාරයට ගැනීමෙන්, විශේෂයෙන්ම ජීර්ණයට අපහසු අයට, බඩ පිපීම හෝ සුළු අපහසුතා ඇතිවිය හැකියි.

• සම්පූර්ණයෙන් පිසීම: කොස් ඇට හොඳින් තම්බා හෝ පිසීම ඉතා වැදගත්. අඩුවෙන් පිසූ විට ජීර්ණයට අපහසු වී අපහසුතා ඇති විය හැකියි.

• අසාත්මිකතා: ඔබට කොස් හෝ වෙනත් ආහාර වලට අසාත්මිකතා තිබේ නම්, කොස් ඇට කෑමෙන් පසුව කැස්සක් හෝ වෙනත් රෝග ලක්ෂණයක් ඇති වුවහොත්, එය අසාත්මිකතාවක් විය හැකියි. එවිට වෛද්‍ය උපදෙස් ලබාගැනීම වැදගත්.

• වෙනත් හේතු: කැස්ස ඇතිවීමට ප්‍රධාන හේතු වන්නේ සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව, උණ, ආසාදන (වෛරස් හෝ බැක්ටීරියා), ආසාත්මිකතා, ඇදුම, දුම්පානය හෝ වෙනත් සෞඛ්‍ය තත්ත්වයන්. මේවාට නිසි ප්‍රතිකාර ලබාගැනීමයි වැදගත්. කොස් ඇට ආහාරයට ගැනීම නිසාම කැස්සක් ඇතිවනවාට වඩා වෙනත් හේතුවක් තිබිය හැකියි.

පොල්සම්බෝල කියන තරම් හොඳද ? මෙන්න ඇත්ත

 

පොල් සම්බෝල කියන්නේ අපේ කෑම මේසයට අනිවාර්යයෙන්ම එකතු වන, රසයෙන් හා සුවඳින් අනූන ආහාරයක්. හැබැයි මේ පොල් සම්බෝල ඇත්තටම අපේ සෞඛ්‍යයට ගුණදායකද කියන එක ගැන සමහරුන්ට අවිනිශ්චිත බවක් තියෙන්න පුළුවන්. විශේෂයෙන් පොල් වල ඇති මේදය (Fat) ගැන විවිධ අදහස් තියෙන නිසා. 

ඇත්තටම, පොල් සම්බෝල කියන්නේ පෝෂ්‍ය පදාර්ථ රැසකින් සමන්විත, ගුණදායක ආහාරයක්. හැබැයි ඕනෑම දෙයක් වගේ, එයත් මධ්‍යස්ථව පරිභෝජනය කිරීම ඉතා වැදගත්. අපි බලමු පොල් සම්බෝල වල තියෙන ගුණාත්මක බව සහ එහි පෝෂණ රහස් මොනවාද කියලා.

පොල් සම්බෝලයේ ප්‍රධාන අමුද්‍රව්‍ය සහ ඒවායේ ගුණ 

පොල් සම්බෝල සෑදීමේදී ප්‍රධාන වශයෙන් භාවිත කරන්නේ නැවුම් පොල්, රතු ලූනු, මිරිස්, දෙහි යුෂ, ලුණු සහ සමහර විට උම්බලකඩ වැනි දේවල්. මේ හැම අමුද්‍රව්‍යයකම වෙන වෙනම අපේ ශරීරයට ගුණදායක පෝෂ්‍ය පදාර්ථ අඩංගු වෙනවා.

1. නැවුම් පොල් (Fresh Coconut) :

   • තන්තු (Fiber): පොල් වල තන්තු විශාල ප්‍රමාණයක් අඩංගුයි. මේවා ආහාර ජීර්ණය පහසු කිරීමට, මලබද්ධය වැළැක්වීමට සහ රුධිරයේ සීනි මට්ටම පාලනය කිරීමට උපකාරී වෙනවා.

   • සෞඛ්‍ය සම්පන්න මේදය (Healthy Fats): පොල් වල Medium-Chain Triglycerides - MCTs අඩංගු වෙනවා. මේවා ශරීරය තුළ වෙනත් මේද වලට වඩා වෙනස් ආකාරයකට පරිවෘත්තීය වන අතර, ක්ෂණික ශක්තිය ලබා දීමටත්, බර පාලනයටත්, හෘද සෞඛ්‍යයටත් හිතකර බව සමහර අධ්‍යයන වලින් පෙන්වා දී තිබෙනවා.

   • විටමින් සහ ඛනිජ: පොල් වල මැග්නීසියම්, පොටෑසියම්, යකඩ, සින්ක් සහ විටමින් E වැනි පෝෂක අඩංගු වෙනවා.

2. රතු ලූනු (Red Onions) :

   • ප්‍රතිඔක්සිකාරක (Antioxidants): රතු ලූනු වල ක්වෙර්සිටින් (Quercetin) වැනි ප්‍රබල ප්‍රතිඔක්සිකාරක අඩංගුයි. මේවා ශරීරයේ සෛල හානි වීම වළක්වා, පිළිකා සහ හෘද රෝග වැනි නිදන්ගත රෝග ඇතිවීමේ අවදානම අඩු කිරීමට උපකාරී වෙනවා.

   • Anti-inflammatory Properties: ලූනු වල Anti-inflammatory Properties පවතිනවා.

3. මිරිස් (Chillies) :

   • විටමින් C: මිරිස් වල විටමින් C බහුලව අඩංගු වන අතර, එය ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතිය ශක්තිමත් කිරීමට සහ සමේ නිරෝගීභාවයට වැදගත්.

   • ප්‍රතිඔක්සිකාරක: මිරිස් වල අඩංගු කැප්සයිසින් (Capsaicin) ප්‍රතිඔක්සිකාරක ගුණයෙන් යුක්තයි.

4. දෙහි යුෂ (Lime Juice) :

   • විටමින් C: දෙහි යුෂ විටමින් C විශිෂ්ට ප්‍රභවයක් වන අතර, එය ප්‍රතිශක්තිය වැඩි දියුණු කිරීමට, යකඩ අවශෝෂණයට සහ විෂ ඉවත් කිරීමට උපකාරී වෙනවා.

   • ආහාර ජීර්ණය: දෙහි යුෂ ආහාර ජීර්ණයට ද උපකාරී වේ.

5. උම්බලකඩ (Maldive Fish) :

   • ප්‍රෝටීන්: උම්බලකඩ ප්‍රෝටීන් වලින් පොහොසත් වන අතර, එය මාංශ පේශි වර්ධනයට සහ ශරීරයේ සෛල අලුත්වැඩියාවට වැදගත්.

   • ඔමේගා-3 මේද අම්ල: සමහර විට ඔමේගා-3 මේද අම්ල සුළු ප්‍රමාණයක් ද අඩංගු විය හැකියි.

---

සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ 

මේ සියලු අමුද්‍රව්‍ය එකට එකතු වීමෙන් පොල් සම්බෝල මගින් ඔබට පහත සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ ලබා දිය හැකියි:

• ආහාර ජීර්ණය වැඩි දියුණු කිරීම: පොල් සහ ලූනු වල ඇති තන්තු ආහාර ජීර්ණ පද්ධතියේ ක්‍රියාකාරිත්වය යහපත් කරයි.

• ප්‍රතිශක්තිය වැඩි දියුණු කිරීම: විටමින් C බහුල වීම නිසා ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියට සහය වේ.

• ප්‍රතිඔක්සිකාරක ආරක්ෂාව: අමුද්‍රව්‍ය රැසක ඇති ප්‍රතිඔක්සිකාරක ශරීරයේ සෛල හානි වීමෙන් ආරක්ෂා කරයි.

• ශක්තිය ලබා දීම: පොල් වල ඇති සෞඛ්‍ය සම්පන්න මේදය ශරීරයට හොඳ ශක්ති ප්‍රභවයක් සපයයි.

මතක තබා ගත යුතු දේ 

• කැලරි ප්‍රමාණය: පොල් වල සෞඛ්‍ය සම්පන්න මේදය අඩංගු වුවත්, ඒවායේ කැලරි ප්‍රමාණය සාපේක්ෂව ඉහළයි. එම නිසා, අධිකව පොල් සම්බෝල ආහාරයට ගැනීමෙන් කැලරි ප්‍රමාණය වැඩි වී බර වැඩිවීමට හේතු විය හැකියි.

• ලුණු ප්‍රමාණය: සම්බෝල වලට එකතු කරන ලුණු ප්‍රමාණය පිළිබඳව සැලකිලිමත් වීම වැදගත්. අධික ලුණු පරිභෝජනය අධි රුධිර පීඩනය වැනි ගැටලුවලට හේතු විය හැකියි.

• නැවුම් බව: හැකිතාක් නැවුම් අමුද්‍රව්‍ය යොදාගෙන, කෑමට ගැනීමට මොහොතකට පෙර සකස් කරගැනීමෙන් උපරිම පෝෂණ ගුණය සහ රසය ලබාගත හැකියි.

පොල් සම්බෝල ඇත්තෙන්ම ගුණදායක ආහාරයකි. එහි නැවුම් පොල්, ලූනු, මිරිස් සහ දෙහි වල ඇති පෝෂ්‍ය පදාර්ථ රැසක් අඩංගු වන අතර, එය ඔබගේ ආහාර වේලට රසයත්, ගුණයත් එකතු කරයි. හැබැයි ඕනෑම දෙයක් වගේ, පොල් සම්බෝලත් මධ්‍යස්ථ ප්‍රමාණයකින් පරිභෝජනය කිරීම ඔබේ සෞඛ්‍යයට වඩාත් සුදුසු වේ.