අංකුර ආපු, කොළ පැහැති අර්තාපල් කෑමට හොඳ නැත්තේ ඇයි?

අර්තාපල් කියන්නේ අපේ මුළුතැන්ගෙයි නැතුවම බැරි එළවළුවක්. හැබැයි සමහර වෙලාවට අපි අර්තාපල් ටිකක් කල් ගබඩා කරලා තියද්දී ඒවගේ අංකුර (sprouts) ඇවිත්, කොළ පැහැයක් හැරෙනවා දැකලා ඇති. මේ වෙලාවට හිතෙනවා, "මේවා කෑමට ගන්න හොඳ නැද්ද?" කියලා. 

පිළිතුර නම්, නැහැ! අංකුර ආපු සහ කොළ පැහැති අර්තාපල් ආහාරයට ගැනීම එතරම් සුදුසු නැහැ. මේවා ඔබේ සෞඛ්‍යයට යම් අවදානමක් ඇති කරන්න පුළුවන්. අද අපි බලමු ඇයි මේ තත්ත්වය ඇති වෙන්නේ සහ එය ඔබේ ශරීරයට බලපාන්නේ කොහොමද කියලා. 

---

ඇයි අර්තාපල් කොළ පැහැයට හැරෙන්නේ සහ අංකුර එන්නේ? 

අර්තාපල් අලයක් කියන්නේ ශාකයක භූගත කඳේ කොටසක්. එය අඳුරු, සිසිල් ස්ථානයක ගබඩා කළ යුතුයි. අර්තාපල් ආලෝකයට සහ උණුසුමට නිරාවරණය වන විට, එයට පැළ වීමට හෝ ප්‍රරෝහණය වීමට අවශ්‍ය වන සංඥා ලැබෙනවා.

1. කොළ පැහැය (Greening):

   • අර්තාපල් ආලෝකයට නිරාවරණය වන විට, එහි ක්ලෝරෝෆිල් (Chlorophyll) නිපදවීම වැඩි වෙනවා. ක්ලෝරෝෆිල් කියන්නේ ශාකවලට කොළ පැහැය දෙන සහ ප්‍රභාසංශ්ලේෂණයට උපකාරී වන හානිකර නොවන රසායනිකයක්.

   • නමුත්, ක්ලෝරෝෆිල් නිපදවීමත් සමඟම, අර්තාපල් තුළ සොලනින් (Solanine) සහ චාකොනින් (Chaconine) වැනි ග්ලයිකෝඇල්කලොයිඩ් (Glycoalkaloids) නම් ස්වභාවික විෂ සංයෝගද නිපදවීම වැඩි වෙනවා. මේවා අර්තාපල් වලට කෘමීන්ගෙන් සහ රෝග වලින් ආරක්ෂා වීමට උපකාරී වන සංයෝග.

2. අංකුර (Sprouting):

   • අර්තාපල් වල අංකුර හටගැනීම කියන්නේ නව ශාකයක් වර්ධනය වීමට එය සූදානම් වන බවට ලකුණක්.

   • අංකුර හටගන්නා විටත්, සොලනින් සහ චාකොනින් වැනි ග්ලයිකෝඇල්කලොයිඩ් මට්ටම් වඩාත් සැලකිය යුතු ලෙස වැඩි වෙනවා. විශේෂයෙන්ම අංකුර වල සහ ඒවා අවට ඇති කොටස් වල මෙම විෂ සංයෝග වැඩිපුරම අඩංගු වෙනවා.

මේ විෂ සංයෝග ශරීරයට බලපාන්නේ කොහොමද? 

අර්තාපල් වල සාමාන්‍යයෙන් ඉතා සුළු සොලනින් ප්‍රමාණයක් අඩංගු වන අතර එය හානිකර නොවේ. නමුත් කොළ පැහැ ගැන්වූ හෝ අංකුර ඇති අර්තාපල් වල සොලනින් මට්ටම ඉතා ඉහළ විය හැකියි. මෙම විෂ සංයෝග මිනිසුන්ට හානිකර විය හැකි අතර, ඒවා "නියුරෝටොක්සින්" (Neurotoxin) ලෙස ක්‍රියා කළ හැකියි.

අධික සොලනින් ප්‍රමාණයක් ශරීරගත වීමෙන් ඇති විය හැකි රෝග ලක්ෂණ:

• ආහාර ජීර්ණ පද්ධතියේ ගැටලු: බඩේ කැක්කුම, ඔක්කාරය, වමනය, පාචනය.

• ස්නායු පද්ධතියේ ගැටලු (බරපතළ අවස්ථාවලදී): හිසරදය, ක්ලාන්තය, ව්‍යාකූලත්වය, සමේ කැසීම හෝ රතු වීම, හෘද ස්පන්දන වේගය අඩුවීම.

• ඉතාම දුර්ලභ අවස්ථාවලදී: අධික ලෙස ශරීරගත වුවහොත් කෝමා තත්ත්වයක් හෝ මරණය පවා සිදු විය හැකියි. (නමුත් මෙය ඉතාම දුර්ලභ සිදුවීමකි).

වැදගත්: සොලනින් පිසීමෙන් (තැම්බීමෙන්, බැදීමෙන්, පුළුස්සා ගැනීමෙන්) විනාශ වන්නේ නැහැ. ඒ නිසා කොළ පැහැ ගැන්වූ හෝ අංකුර ඇති කොටස් ඉවත් කිරීම අත්‍යවශ්‍යයි.

අංකුර ආපු හෝ කොළ පැහැති අර්තාපල් සමඟ කටයුතු කරන්නේ කොහොමද? 

• සුළු වශයෙන් නම්:

  • අර්තාපල් ගෙඩිය තදට, ස්ථීරව තිබෙනවා නම් සහ කොළ පැහැය හෝ අංකුර ඉතා කුඩා නම්, ඔබට කොළ පැහැති සියලුම කොටස් සහ අංකුර සම්පූර්ණයෙන්ම ගැඹුරට කපා ඉවත් කළ හැකියි. නමුත්, සම්පූර්ණයෙන්ම කොළ පැහැ ගැන්වී ඇති හෝ විශාල අංකුර ඇති අර්තාපල් භාවිතා නොකිරීමට වග බලා ගන්න.

  • අර්තාපල් ගෙඩියේ කටුක රසයක් තිබේ නම්, එය ඉවත දමන්න. කටුක රසය සොලනින් ඉහළ මට්ටමක පවතින බවට ලකුණක්.

• අධික ලෙස කොළ පැහැ වී හෝ විශාල අංකුර ඇත්නම්:

  • අර්තාපල් ගෙඩිය පුරාම කොළ පැහැය පැතිරී තිබේ නම්, හෝ අංකුර විශාල නම්, එම අර්තාපල් ආහාරයට ගැනීමෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම වළකින්න. ඒවා ඉවත දමන්න. විශේෂයෙන් කුඩා දරුවන්ට සහ ගැබිනි මවුවරුන්ට මේවා ඉතාම අහිතකර විය හැකියි.

අර්තාපල් නිවැරදිව ගබඩා කරන්නේ කොහොමද? 

අර්තාපල් අංකුර ඒම සහ කොළ පැහැ ගැන්වීම වළක්වා ගැනීමට නිවැරදිව ගබඩා කිරීම ඉතා වැදගත්.

• අඳුරු තැනක: සෘජු හිරු එළියෙන් තොර අඳුරු ස්ථානයක ගබඩා කරන්න. ආලෝකයට නිරාවරණය වීමෙන් ක්ලෝරෝෆිල් සහ සොලනින් නිපදවීම වේගවත් වෙනවා.

• සිසිල් තැනක: අධික උණුසුමෙන් තොර, සිසිල් ස්ථානයක ගබඩා කරන්න. ශීතකරණයේ තැබීම සුදුසු නොවන අතර, එහි ඇති පිෂ්ටය සීනි බවට පත් විය හැකියි. (අංශක 7-10 C පමණ උෂ්ණත්වයක් සුදුසුයි).

• වියළි තැනක: තෙතමනයෙන් තොර, වියළි ස්ථානයක ගබඩා කරන්න.

• වාතාශ්‍රය ඇතිව: හොඳින් වාතාශ්‍රය ලැබෙන බඳුනක හෝ දැලක තබන්න. ප්ලාස්ටික් බෑග් වල තැබීමෙන් තෙතමනය රැඳී ක්ෂය වීමට හේතු විය හැකියි.

• ළූණු වලින් ඈතින්: ළූණු සමඟ අර්තාපල් ගබඩා කිරීමෙන් අර්තාපල් ඉක්මනින් අංකුර ඒම සිදුවිය හැකි බව විශ්වාස කෙරේ.

ඔබේ සෞඛ්‍යයට ප්‍රමුඛත්වය දෙන්න! අංකුර ආපු හෝ කොළ පැහැති අර්තාපල් පිළිබඳව සැකයක් ඇත්නම්, ඒවා ඉවත දැමීම වඩාත් සුදුසුයි. ආරක්ෂිතව අර්තාපල් පරිභෝජනය කර නිරෝගීව ඉමු!